Canlılarda beyin gelişimi, embriyonik hayat dediğimiz dönemin ilk dakikalarından itibaren başlar. Organlar bile henüz oluşmamışken sinir sistemi sürekli gelişimini sürdürür. Canlı bir birey olarak dünyaya geldiği vakit organlar faaliyetlerini gösterecek kadar gelişmişken bile özellikle memeli hayvanlarda farklı derecelerde gelişen sinir sistemi doğumdan sonraki süreçte bile gelişimini devam ettirir. Beyin, tüm memeli canlılarda anneden öğrendikleri/öğrenecekleri dış dünya ile bağlantı kurmayı sağlayacak verileri işlerken; nöron denilen ve beyni oluşturan hücrelerin birbirleri ile bağlantıları (sinaps) bireyin beyin sağlığı ile doğrudan ilişkilidir. Özellikle anneye bağlı olunan dönemde beyinde yer alan nöronların birbirleri ile yaptıkları bağlantılar maksimum sayıdadır ve seviyededir. Birey bebeklik dönemindeyken anne karnından henüz çıkmış ve dış dünya ile yeni bağlantılar kurarken, kendisi için var olan tehlikelerin veya yararlı olan şeylerin farkında değildir. Anneden öğrendiği bilgiler canlının çevreyle olan ilişkisini belirler. Bu ilişki sırasında yavrunun beynindeki bağlantılar çok fazla sayıdadır, yiyeceği yeme nasıl ulaşacağı, avcılarından nasıl kaçacağı konusunda av-avcı ilişkileri gibi hayatta kalmasını sağlayacak tüm davranışlar yavrunun beyninde hep aynı yollarla iletilirler. Beyin içerisinde oluşan bu trafik sırasında bebeklik döneminde çok fazla sayıda olan ve zamanla kullanılmayan nöronlar, trafikte hiç kullanılmayacak yolların kapatılması gibi yok olmaya başlar. Bu olaya sinaptik budama adı verilir. Bu tıpkı bir ağacın dallarının sağlıklı büyümesi için budanması gerekmesi gibidir. Nasıl ki bir ağaç dalları budanmadığında karmaşıklaşarak ağacı kurumaya mahkûm kılar. Sinaptik budama da öyledir. Kullanılmayan nöronlar zamanla yok olur. Sinaptik budamanın fazlası bireyde beyin gelişimini olumsuz etkiler. Veteriner hekimlik mesleği ülkemizde 1800’lü yıllara kadar uzanan tarihe sahiptir. İki asra yakın süre sarfında veteriner hekimler ülke hayvancılığının, ekonomisinin, askeri savunma hatlarının oluşturulması gibi birçok konuda ülkemize hizmet etmişlerdir. Aşı üretimi, ilaç sanayii, yapay zeka, 3D yazılım alanları, gen ve bilişim teknolojileri konularında da 21. yüzyıla damgasını vuran bir meslek olmuştur. Geçmişte ülkemize birçok hastalığın girişinin engellenmesinde görev alan Süreyya Tahsin AYGÜN, Kurtuluş savaşı sırasında ruam hastalığına yakalanıp ölen Binbaşı Ahmet ve Yüzbaşı Hüdai ve Yüzbaşı Kemal Cemil beyler, ayrıca Kastamonu için ayrı bir yeri olan İstiklal şairimiz Mehmet Akif Ersoy da veteriner hekimdir. Ülkemizde ve dünyada 200’den fazla zoonoz hastalıkla, birçok kimyasalla mücadele eden veteriner hekimler sahada/kamuda çok zor koşullar altında çalışmaktalar. Özellikle son yıllarda veteriner hekimlerin fiili hizmet zamlarının ellerinden alınması kamu da çalışanlar için yaralayıcı olmuştur. Öte yandan saha da çalışan veteriner hekimlerin de çalışma şartlarının iyileştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bireyin beyninde gerçekleşen sinaptik budamayı şöyle örneklendirebiliriz; emekli olan ve sahada görev almaya başlayan veteriner hekimlerle dengeye gelmiş sayabiliriz. Kamuda hala çok eksiklikler var, personel yetersizliği en büyük problem. Sahada ve kamuda görev alan veteriner hekimlerin özlük haklarında ve çalışma şartlarında sürekli budamaya gidilmektedir, sinaptik budamanın fazlası beyinde nasıl ki yetersizliklere sebep oluyor veteriner sahada da yapılan budamaların fazlasını ülkece maalesef çekeceğiz gibi görünüyor…Önümüzdeki haftalarda veteriner hekimin güncelerinden bahsedeceğim. Belki bizim gözümüzden baktığınızda dünyayı nasıl gördüğümüze de ortak olmuş olursunuz. Şimdilik hoşçakalın…
